هایپرکلابز : تاريخچه:
قدمت اين بنا به دوره قاجاريه و به سالهاي 1280 هـ.ق تا 1300 هـ.ش ميرسد و در تاريخ 26/8/75 به ماده 1772 در فهرست آثار ملي ثبت گرديد.
موقعيت جغرافيايي:
ساختمان در محدوده بافت تاريخي تهران خيابان ناصري (ناصر خسرو) روبروي وزارت دارائي در كوچه‌اي باريك به نام كوچه امام جمعه قرار گرفته است. محله‌اي كه اين خانه در آن واقع شده در گذشته‌هاي دور به نام محله عودلاجان شهرت داشته است و تكيه دولت سابق هم در همين محله وبا اندكي فاصله از خانه امام جمعه قرار داشته كه امروزه نشانه‌هاي معماري آن محور شده است. (قابل ذكر است كه توضيح محلات قديمي تهران در بخش اول اين نگارش آمده است.)
مشخصات ساختمان: اين بنا داراي بخش اندروني و بيروني است كه امروزه بخش اندروني تبديل به مدرسه شده است (در ضلع جنوبي) و فقط بخش بيروني كه رد پشت اندروني است باقي است كه به عنوان خانه امام جمعه شهرت دارد. در ابتدا راهرو باريكي از كوچه به داخل حياط منتهي مي شود و رد وسط حياطت حوض سنگي قديمي ، جلوه و رونقي به حياط بخشيده، كف حياط نیز با آجر فرش شده است. مساحت اين قسمت 789 متر مربع است كه در دو طبقه و با زيربناي 320 متر مربع در هر طبقه بنا شده است. طبقه اول شمال بخشهاي، تالار تابستاني، حوض خانه، توالت و دستشوئي، ايوان شمالي جنوبي و پله‌هاي دسترسي به طبقه دوم، دو اتاق گوشواره و يك پستو يا انباري، و با كف‌فرش آجري مي‌باشد، كف قسمت حوضخانه با كاشي سفيد و آبي مفروش مي‌باشد و مساحت حوضخانه 580 متر مربع است. در اين قسمت درهاي چوبي قديمي كه فرسوده شده بود تعويض و دربهاي جديد نصب شده است سقف اين بخش هم ساده و داراي اندود گچ مي‌باشد، سقف اين قسمت به طور كامل مرمت شده و عمليات تير ريزي صورت گرفته است.
طبقه دوم با مساحت 320 متر مربع زير بنا داراي ايوان، تالار تابستاني، تالار زمستاني و اتاقهاي خصوصي مي‌باشد. ايوان ستوندار با سر ستونهاي گچبري و مقرنس، داراي كف آجري مي‌باشد.
تالار تابستاني يا شاه نشين اين طبقه شامل تالار و اندروني مي‌باشد.اين قسمت داراي تزئينات مقرنس آينه‌كاري، آينه‌كاري، گچبري و نقاشيهايي به سبك اروپايي است كه در بدنه و سقف اين تالار ديده مي‌شود. اندروني اين قسمت داراي دو بخاري در دو طرف است. و همچنين پستوئي در ضلع شرقي قسمت اندروني قرار دارد، نور اين قسمت توسط پنجره‌هاي بزرگ (سه‌دري) تأمين مي‌گردد.
قسمت تالار زمستاني كه در مقابل تالار تابستاني قرار گرفته (ارسي دو اشكوبه ميان اين دو تالار وجود دارد). مقرنسهاي زيبايي در دو صفحه را دارا است. در طرفين اين تالار اتاقهاي خصوصي با تزئينات گچبري و آينه‌كاري واقع شده است.
مشخصات و امتيازات
طبقه فوقاني اين بنا دارا گچبريهاي زيبا و قابهاي نقاشي و آينه‌كاري‌هاي نفيس است كه بدنه و سقف و ديواره‌هاي تالار را زينت داده‌اند. ارسي‌هاي قديمي چوبي با شيشه‌هاي رنگي الوان در مشبك‌هاي بي‌بديل از تزئينات مهم تالار به شمار مي‌رود. (كه در زمان جنگ تحميلي در اثر اصابت موشك صدمات فراوان ديده است)
امتياز اصلي و مهم اين بنا، مانند اكثر بناهاي دوره قاجار در شهرهاي مختلف من جمله تهران، شيراز، اصفهان و كاشان و …. به كارگيري عنصر گچ به عنوان تزئين و همين‌طور آينه و عكسهاي الوان فرنگي در ما بين آنهاست. و اما برجسته‌ترين عنصر ساختماني با ارزش در بنا ارسي نه لنگه‌اي است كه فضاي تالار اصلي را از ايوان جدا مي‌سازد و همين طور ارسي دو طبقه‌اي كه ميان تالار اصلي (زمستاني) و تالار شاه نشين (تابستاني) قرار گرفته است كه از ارسي جدا كننده تالار اصلي و ايوان سالمتر است.
ارسي مابين تالار زمستاني و ايوان ظريف‌ترين آلت چيني‌هاي ممكن و مقدر چوبي در غالب نقش‌هاي تحصين بر انگيزه گره همراه با شيشه‌هاي الوان به كار رفته است. متأسفانه اين بخش از بنا پس از اصابت راكت به خانه همجوار در فاصله 50متري، به هنگام جنگ تحميلي تا ميزان 80 درصد متلاشي شد و بدينگونه يكي از خوش نقش‌ترين آثار هنرهاي وابسته به معماري ايران در شرف انهدام قرارگرفت.شايد عمده‌ترين ويژگي شاخص در معماري منزل امام جمعه تلفيق هماهنگ و مناسبي است كه معمار سازنده بنا بين معماري سنتي و عناصر فرنگي ايجاد نموده است.
نوع مالكيت
اين بنا قبل از انقلاب از جانب مالك به وزارت فرهنگ و هنر اهداء گرديد و هم اكنون اين بنا در اختيار ميراث فرهنگي تهران قرارداد واگذاري بنا به شهرداري تهران كه در تاريخ 16/2/73 به امضاء رسيده است. به علت مشكلات ناشي از احداث پاركينگ طبقاتي كه از سوي سازمان حمل و نقل ترافيك شهرداري تهران انجام يافت. في‌الحل به اجرا نرسيده است. اين قرارداد ساختمان را به مدت ده سال به شهرداري تهران با اجازه بهايي مشخص واگذار مي‌كند.
مقدمات انجام شده در مورد حريم بنا با ذكر مشخصات:
1- تملك بنا توسط وزارت فرهنگ و هنر
2- نقشه‌برداري كامل از بنا
3- انجام تعميرات در دوره‌هاي مختلف
4- انعقاد قرارداد واگذاري جهت احيا و بهره‌بروري از بنا باشهرداري
5- پي‌گيري حقوقي جهت احداث پاركينگ طبقاتي در مجاورت بنا
6- تهيه مدارك ثبتي بنا
دوره‌هاي ساختماني و اقدامات مرمتي بر روي آن
بنا در هنگام تحويل فاقد بخش اندروني بوده و اين بخش از ساختمان در دهه 30 از بنا منفك و به جاي آن مدرسه فعلي بر پا شده است از اينرو همين طور نيز كه ذكر شد خانه امام جمعه فعلي تنها شامل بخش بيروني بنا است. پس از طي مراحل انتقال مالكيت بنا به وزارت فرهنگ و هنر ارسال 48 تا 50 نخستين دوره تعميراتي بنا در غالب استحكام بخشي و تعمير اساسي خرپاي شيرواني از جانب سازمان ملي حفاظت آثار باستاني ايران صورت گرفت. در برنامه استحكام بخشي صفحه سقف طبقه هم‌كف و طبقه فوقاني بنا با ايجاد پوشش تيرريزي آهني و طاق ضربي تقويت گرديد. از سال 52 با شكل‌گيري دفتر سازمان ملي حفاظت آثار باستاني ايران در تهران مجدداً فعاليتهاي مرمتي بنا آغاز گرديد. اين تعميرات بيشتر متوجه تزئينات بنا بود مقرنسهاي ايوان جنوبي، گچبريهاي حوضخانه (در اين بنا حوض خانه فاقد تزئينات گچبري است و احتمالاً منظور، انجام تعميرات در اندود گچ بوده است)، آينه‌كاري، گچبريهاي شاه‌نشين وارسي‌هاي طبقه فوقاني در اين دوره از تعميرات كه تا قبل از انقلاب اسلامي به طول انجاميد مورد مرمت اساسي قرار گرفتند تا اينكه افنجار بمب در ميدان توپ خانه در سال 1360 و سرانجام اصابت راكت در خانه مجاور اين بنا در فاصله 50 متري آن به هنگام بمباران شرها در جنگ تحميلي عمده‌ترين آسيبها را متوجه بنا ساخته. البته تعميرات اساسي بنا مانع از انهدام سازه آن گرديد اما ارسي نه لنگه ارزشمند و بي‌نظير بنا در اثر اين عوامل منهدم گرديد، قسمتي از تزئينات گچبري و آئينه‌كاري سقف شاه‌نشين شمالي نيز در اين حادثه از بين رفت اما اين بخشها بلافاصله در طي سال 67 تا 70 مرمت و بازسازي گرديد. آخرين اقدام تخريب در خصوص بنا در سال 74 به واسطه ايجاد پاركينگ طبقاتي در خانه مجاور امام جمعه (در ضلع غربي متوجه بنا گرديد و در اثر گودبرداري اتاق غربي حياط كه متصل به ساختمان اصلي نبود به طور كامل فرو ريخت احداث اين پاركينگ از سوي ميراث فرهنگي مورد اعتراض قرار گرفت و پيگيريهاي مكرر به تقليل طبقات ساختمان در حد يك طبقه روي زمين انجاميد.