هایپرکلابز : زولنگ (Eryngium caucasicum Trautv) از جمله گیاهان دارویی با پتاسیل های ناشناخته است كه رو به فراموشی است این گیاه دارای مصارف متعددی همچون سبزی كاری ، گل كاری و دارویی و از جمله مصارف دارویی این گونه مدر ، مسكن درد ، اشتها آور و خاصیت آنتی اكسیدانی است . محققان مرکز تحقیقات علوم دارویی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به تازگی دریافتند که از گیاه زولنگ می توان برای کاهش آهن خون در بیماران تالاسمی هم استفاده کرد . نام فارسى" شش شاخ" است ، در مازندران به "زولنگ " و در شهسوار "ششاك " و رامسر "شوشاخ" گويند كه در واقع شش شاخ است. در گيلان آن را چوچاق و يا انارچوقاق مي گويند . در زبان عربى "قرصعنه مسدس " است . ظاهر برخي آن را بيوه زا نيز مي نامند.در داروسازى سنتى ايران به بسيارى از خارهاى دارويى كه تعداد آنها از ده گونه بيشتر است ، قرصعنه گويند، ولى هرگاه به طور مطلق به كار مي رود مراد همين گياه معطر است.
مشخصات گیاه :
نام علمی زولنگ ;گیاه زولنگ خاردار و از تیره چتریان است، زولنگ گیاهی است چندساله که اغلب به رنگ آبی آسمانی، با پراکندگی در شمال ایران در مناطق جلگه ای از رامسر تا گلوگاه و ارتفاعات میانی البرز در شیب های شمالی قابل رویش است. زولنگ بومی نواحی شمال ایران می باشد.و در مزارع و لبه جويهاي اکثر نقاط دنيا از جمله شمال ايران فراوان است اين گياه در جواني داراي برگ نرم و لطيف و شادابي است كه براي مصارف غذايي به كار مي رود. در هنگام بلوغ داراي خارهاي مي شود كه هر چند پنج شاخه است ولي شش شاخ ناميده مي شود. بنابراين گياه از از گروه خارداران و از تيره چتريان است. داراى برگهاى بزرگ با بريدگي هاى عميق مى باشد. لبه برگ هاى مضرس و هر لبه به خارى منتهى مى شود و بعلاوه تمام قسمت هاى گياه حتى گل آن خاردار است .
برگهاى شش شاخ در بلوغ قهوه اى رنگ و كله قندى بوده ، بوى هويج مى دهد و در بعضى از انواع بيابانى آن تا عمق دو مترى در زمين فرو مى رود. گلهاى آن با اين كه نوش فراوان دارد، مورد استفاده زنبور عسل نيست . قسمت هاى هوايى گياه هنگامى كه تر و تازه است ، بيش تر مورد استفاده و كاربرد است ؛ زيرا مى توان از آن پخت و پز استفاده كرد به عنوان بهترين سبزى خورشتى به كار گرفت.
ترکیبات : عمده ترکیبات موجود در زولنگ شامل اسانس‌های مختلفی مانند لیمونن ، آلفا پی نن و اسید فولیک است ، همچنین ریشه گیاه دارای تانن ، قند ساکارز و اسانس زولنگ با بویی مطبوع حدود 88 درصد است.
خواص دارویی و درمانی گیاه زولنگ
عبارتند از : این گیاه آرامش‌بخش اعصاب ، محرك قوای جنسی ، بهبود بواسیر ، تسکین دهنده بیماری‌های رماتیسمی و رفع التهابات ، تسکین دهنده دل درد و ریشه آن نیز برای تحلیل ورم‌ها مفید است.
موارد مصرف:
تمام قسمتهاى گياه شش شاخ، پيشاب آور و ملين بوده ، و اشتها را زياد مى كند و عادت ماهانه بانوان را باز مى نمايند. و به دلیل داشتن اسید فولیک خون ساز است،
خوردن بيخ آن اشتها و شهوت را زياد مى كند و پادزهر سموم است ، و جوشانده آن مسكن درد پهلو است . آشاميدن جوشانده بيخ شش شاخ با شكر، بادشكن بوده و جهت از بين بردن نفخ و درد پهلو مفيد است . ادرار، شير و عرق را زياد مى كند و سنگ كليه و مثانه را ازبین میبرد و براى دلپيچه نافع است .مرباى بيخ تازه آن، خوشبو كننده شكم و محرك باه است . عصاره بيخ شش شاخ، باز كننده حيض است ، ضماد بيخ شش شاخ با آرد جو و برگ كاسنى نرم كننده ورمهاى سخت مى باشد.
خلاصه اطلاعات درباره شش شاخ
مزاج :گرم است .
خاصيت : لطيف و تحليل برنده .
مفاصل : در علاج کزاز مفيد است .
سر : آب پزش را در دهان بگردانند داروي درد دندان و در علاج هر نوع نزله مفيد است و ريشه هايش نيز همين کارها را انجام مي دهد .
نفس : در بيرون راندن خون از سينه مفيد است .
اندام هاي غذا : بيخش علاج استفراغ پي در پي است .
اندام هاي راننده : بيخش در علاج تراوش رطوبت هاي هميشگي زهدان مفيد است