سبک زندگی > كار و موفقيت > کار و روابط اجتماعی

تكبر و خودخواهى ، جلوه هاى گوناگون دارد.
يـكـى هـم غـرور در مـقـابـل نـقـد اسـت . وقـتـى نـقـد، مـايـع كـمـال انـديـشـى و كـار مـاسـت ، نـقـد پـذيـرى كـمـك بـه ايـن كـمـال و رشـد اسـت . از آن طـرف ، نـقـد نـاپـذيـرى ، نـشـانـه نـوعـى غـرور و تـكـبـر و عـامـل زدن در ورطه بديها و كاستيهاست .
گاهى ناب ترين موعظه ها و تذكرها هم ، وقتى بـه دلهـاى داراى كـبـر مـى رسـد، بـا عـدم پـذيرش مواجه مى گردد و انسان را محروم مى سازد. به تعبير زيباى امير المومنين (عليه السلام ):
بينكم و بين الموعظة حجاب من الغرة ؛(325)
ميان شما و پند، حجاب و پرده اى ازغرور افكنده شده است .
آيـا شـمـا مـطـمـئنـيـد كـه هـمـه انـديـشـه هـا و افـكـارتـان درسـت و بـى اشكال است ؟
آيا همه خصلتها و رفتارهاى فردى و اجتماعى خود را بى عيب مى دانيد؟
آيـا فـكـر نـمـى كنيد در عملكردهاى مختلف شما، نقطه ضعفهايى هم ممكن است باشد كه از چشم خودتان پنهان است ولى ديگرى متوجه مى شود؟
انـسـان گـاهى به خاطر حب نفس ، يا عيوب خود را نمى بيند و نمى فهمد، يا حاضر نيست خـود را داراى عيب و نقش بداند، از ايننن رو، نقد و تذكر ديگران را هم بر غرض رورزى و دشمن حمل مى كند.
آينه چون عيب تو بنمود راست خودد شكن ، آيينه شكستن خطاست
در يـك خـانـواده ، مـمـكـن اسـت رفـتـار هر يك از زن و شوهر نسبت به هم ، ايرادهايى داشته باشد، يا برخورد پدر و مادر با فرزند كوچك يا جوانشان ، غلط باشد.
اگر كسى متذكر شد، بايد مشفقانه بپذيرد و در اصلاح خويش بكوشد.
اگـر هـريـك تـلاش كـنـنـد تـا عـيـب و اشـكـال را مـتـوجـه طـرف مـقـابـل سـازنـد و خـود را بى گناه قلمداد كنند، نارساييها و عيوب و خطاها هرگز اصلاح نخواهد شد. انصاف در پذيرش خطا و عيب نشانه رشد عقلى است .
گاهى ممكن است در حسن نيت و خير خواهى و نظر دوستانه كسى شك و ترديد داشته باشيم و در نـتيجه به آن چه كه نقد مى كند، توجهى نكنيم ، ولى اگر حسن نظر و نيت دوستانه كسى براى ما ثابت بود، در پذيرفتن نقد و تذكر و پند او ترديد نكنيم .
به فرموده حضرت امير (عليه السلام ):
ليكن احب الناس اليك المشفق الناصح ؛(326)
محبوب ترين مردم در نظر تو، نصيحت كننده مشفق و خير خواه باشد.
گـرچه ممكن است تذكر و انتقاد ديگرى در ذائقه ما تلخ آيد، ولى تلخى نقد و تذكر، به مراتب سودمند تر از شيرينى چاپلوسى و نيرنگ و فريب است .
از امام باقر (عليه السلام ) روايت است كه :
اتبع من يبكيك و هو لك ناصح و لا تتبع من يضحكك و هو لك غاش ؛(327)
از كـسـى پيروى كن كه از روى خير خواهى و نصيحت تو را مى گرياند، ولى پيرو كسى مباش كه تو را مى خنداند، در حالى كه نسبت به تو فريبكارى مى كند!
پـذيـرش نـقـد و ديـدگـاهـهاى اصلاحى ديگران ، تنها به انديشه و فكر يا به عملكرد خارجى و معاشرتهاى ما منحصر نمى شود.
در آثـار ادبـى و تـوليـدات شـعـر و قـصـه و اثـر هـنـرى نـيز، توجه به نقد ديگران ، عـامـل رشـد و بـالنـدگـى هـنـرمـنـد و نـويـسنده و شاعر است ، بر عكس ، بى توجهى به نقاديهاى منتقدان كار انسان را پيوسته ضعيف و معيب نگه مى دارد.
هنرمندان نقد پذير، سريعتر رشد مى كنند.شاعران و نويسندگانى كه به نقد آثارشان تـوسـط ديـگـران بـهـا مـى دهـنـد و از آن اسـتـقـبـال مـى كـنـنـد، عـلاقـه خـود را بـه كمال يافتن خلاقيتهاى ادبى خويش نشان مى دهند.
به اين چند جمله دقت كنيد، تا جايگاه نقد و ارزش نقدپذيرى روشن تر گردد:
...نـقـد در هـنـر مـثل آينه جلوى اتومبيل است راننده هنرمند بايد به كمك آن مواظب پشت سرش بـاشـد، ولى يـكـسـره در آن نـگـاه نـكـنـد، چرا كه در اين صورت ، انحراف از جاده و خطر تصادف ، در كمين است .
هنر، هواپيماست .هنرمند، خلبان آن و منتقدين ، خدمه پرواز.
غرور، مثل سوراخ پنهان در بدنه كشتى ، مامور غرق كردن تدريجى هنرمند است .
شـاعـرى كـه از مـنـتـقـديـن آثـارش قـهـر كـرده اسـت ، مثل هواپيمايى است كه ارتباطش با برج مراقبت قطع شده است .
وقـتـى ليـاقـت و جـربـزه شـهـيـد شدن در تو نباشد، شروع مى كنى به نقد و ارزيابى انگيزه شهدا(328)
بـارى نـقد پذيرى در مسايل اخلاقى ، فرهنگى اجتماعى و مديريتى ، ضامن سلامت رابطه ها و رشد افكار و اعمال است .اين مساله در متون دينى با عناوينى همچون : نصيحت و موعظه مورد توجه قرار گرفته است .
پـايـان ايـن بـحـث را حـديثى از امام سجاد (عليه السلام ) قرار مى دهيم كه در ضمن بيان حـقـوق مـتـقـابـلى كـه افراد در جامعه نسبت به هم دارند (در رساله الحقوق )از جمله به حق نصيحتگر بر گردن نصيحت شنوو وظيفه ناصح و متنصح اشاره فرموده است :
و حـق النـاصـح ان تلين له جناحك و تصغى اليه بسمعك ، فان اتى بالصواب حمدت الله عزوجل و ان لم يوافق ، رجمته ...؛(329)
حـق نـصيحت كننده (و ناقد و پند دهنده ) آن است كه نسبت به او نرمش و انعطاف نشان دهى و بـه سـخـنـش گـوش فـرا دهـى ، اگـر حـرفـش ‍ بـجـا و درسـت بـود، خـداى متعال را سپاس گويى و اگر تذكرش موافق با حق نبود، نپذيرى

تكبر و خودخواهى ، جلوه هاى گوناگون دارد.
يـكـى هـم غـرور در مـقـابـل نـقـد اسـت . وقـتـى نـقـد، مـايـع كـمـال انـديـشـى و كـار مـاسـت ، نـقـد پـذيـرى كـمـك بـه ايـن كـمـال و رشـد اسـت . از آن طـرف ، نـقـد نـاپـذيـرى ، نـشـانـه نـوعـى غـرور و تـكـبـر و عـامـل زدن در ورطه بديها و كاستيهاست .
گاهى ناب ترين موعظه ها و تذكرها هم ، وقتى بـه دلهـاى داراى كـبـر مـى رسـد، بـا عـدم پـذيرش مواجه مى گردد و انسان را محروم مى سازد. به تعبير زيباى امير المومنين (عليه السلام ):
بينكم و بين الموعظة حجاب من الغرة ؛(325)
ميان شما و پند، حجاب و پرده اى ازغرور افكنده شده است .
آيـا شـمـا مـطـمـئنـيـد كـه هـمـه انـديـشـه هـا و افـكـارتـان درسـت و بـى اشكال است ؟
آيا همه خصلتها و رفتارهاى فردى و اجتماعى خود را بى عيب مى دانيد؟
آيـا فـكـر نـمـى كنيد در عملكردهاى مختلف شما، نقطه ضعفهايى هم ممكن است باشد كه از چشم خودتان پنهان است ولى ديگرى متوجه مى شود؟
انـسـان گـاهى به خاطر حب نفس ، يا عيوب خود را نمى بيند و نمى فهمد، يا حاضر نيست خـود را داراى عيب و نقش بداند، از ايننن رو، نقد و تذكر ديگران را هم بر غرض رورزى و دشمن حمل مى كند.
آينه چون عيب تو بنمود راست خودد شكن ، آيينه شكستن خطاست
در يـك خـانـواده ، مـمـكـن اسـت رفـتـار هر يك از زن و شوهر نسبت به هم ، ايرادهايى داشته باشد، يا برخورد پدر و مادر با فرزند كوچك يا جوانشان ، غلط باشد.
اگر كسى متذكر شد، بايد مشفقانه بپذيرد و در اصلاح خويش بكوشد.
اگـر هـريـك تـلاش كـنـنـد تـا عـيـب و اشـكـال را مـتـوجـه طـرف مـقـابـل سـازنـد و خـود را بى گناه قلمداد كنند، نارساييها و عيوب و خطاها هرگز اصلاح نخواهد شد. انصاف در پذيرش خطا و عيب نشانه رشد عقلى است .
گاهى ممكن است در حسن نيت و خير خواهى و نظر دوستانه كسى شك و ترديد داشته باشيم و در نـتيجه به آن چه كه نقد مى كند، توجهى نكنيم ، ولى اگر حسن نظر و نيت دوستانه كسى براى ما ثابت بود، در پذيرفتن نقد و تذكر و پند او ترديد نكنيم .
به فرموده حضرت امير (عليه السلام ):
ليكن احب الناس اليك المشفق الناصح ؛(326)
محبوب ترين مردم در نظر تو، نصيحت كننده مشفق و خير خواه باشد.
گـرچه ممكن است تذكر و انتقاد ديگرى در ذائقه ما تلخ آيد، ولى تلخى نقد و تذكر، به مراتب سودمند تر از شيرينى چاپلوسى و نيرنگ و فريب است .
از امام باقر (عليه السلام ) روايت است كه :
اتبع من يبكيك و هو لك ناصح و لا تتبع من يضحكك و هو لك غاش ؛(327)
از كـسـى پيروى كن كه از روى خير خواهى و نصيحت تو را مى گرياند، ولى پيرو كسى مباش كه تو را مى خنداند، در حالى كه نسبت به تو فريبكارى مى كند!
پـذيـرش نـقـد و ديـدگـاهـهاى اصلاحى ديگران ، تنها به انديشه و فكر يا به عملكرد خارجى و معاشرتهاى ما منحصر نمى شود.
در آثـار ادبـى و تـوليـدات شـعـر و قـصـه و اثـر هـنـرى نـيز، توجه به نقد ديگران ، عـامـل رشـد و بـالنـدگـى هـنـرمـنـد و نـويـسنده و شاعر است ، بر عكس ، بى توجهى به نقاديهاى منتقدان كار انسان را پيوسته ضعيف و معيب نگه مى دارد.
هنرمندان نقد پذير، سريعتر رشد مى كنند.شاعران و نويسندگانى كه به نقد آثارشان تـوسـط ديـگـران بـهـا مـى دهـنـد و از آن اسـتـقـبـال مـى كـنـنـد، عـلاقـه خـود را بـه كمال يافتن خلاقيتهاى ادبى خويش نشان مى دهند.
به اين چند جمله دقت كنيد، تا جايگاه نقد و ارزش نقدپذيرى روشن تر گردد:
...نـقـد در هـنـر مـثل آينه جلوى اتومبيل است راننده هنرمند بايد به كمك آن مواظب پشت سرش بـاشـد، ولى يـكـسـره در آن نـگـاه نـكـنـد، چرا كه در اين صورت ، انحراف از جاده و خطر تصادف ، در كمين است .
هنر، هواپيماست .هنرمند، خلبان آن و منتقدين ، خدمه پرواز.
غرور، مثل سوراخ پنهان در بدنه كشتى ، مامور غرق كردن تدريجى هنرمند است .
شـاعـرى كـه از مـنـتـقـديـن آثـارش قـهـر كـرده اسـت ، مثل هواپيمايى است كه ارتباطش با برج مراقبت قطع شده است .
وقـتـى ليـاقـت و جـربـزه شـهـيـد شدن در تو نباشد، شروع مى كنى به نقد و ارزيابى انگيزه شهدا(328)
بـارى نـقد پذيرى در مسايل اخلاقى ، فرهنگى اجتماعى و مديريتى ، ضامن سلامت رابطه ها و رشد افكار و اعمال است .اين مساله در متون دينى با عناوينى همچون : نصيحت و موعظه مورد توجه قرار گرفته است .
پـايـان ايـن بـحـث را حـديثى از امام سجاد (عليه السلام ) قرار مى دهيم كه در ضمن بيان حـقـوق مـتـقـابـلى كـه افراد در جامعه نسبت به هم دارند (در رساله الحقوق )از جمله به حق نصيحتگر بر گردن نصيحت شنوو وظيفه ناصح و متنصح اشاره فرموده است :
و حـق النـاصـح ان تلين له جناحك و تصغى اليه بسمعك ، فان اتى بالصواب حمدت الله عزوجل و ان لم يوافق ، رجمته ...؛(329)
حـق نـصيحت كننده (و ناقد و پند دهنده ) آن است كه نسبت به او نرمش و انعطاف نشان دهى و بـه سـخـنـش گـوش فـرا دهـى ، اگـر حـرفـش ‍ بـجـا و درسـت بـود، خـداى متعال را سپاس گويى و اگر تذكرش موافق با حق نبود، نپذيرى