هایپرکلابز : چشمهایی آبی و موهایی بور، قدی بلند و اندامی باریک؛ این ویژگیهایی است که زنان و دختران برای به روز بودن باید داشته باشند. البته با لنزهای رنگی و انواع و اقسام رنگ موهای وارداتی و کفشهای پاشنه بلند یا رژیمهای غذایی سختی که انتهایش سوء تغذیه است. فرقی نمیکند چگونه اما اگر میخواهید در جامعهی امروز سری میان سرها در بیاورید، باید «باربی» باشید. در این میان آقایان نیز فراموش نشدهاند. «مکملهای استروئیدی» و انواع «داروهای هورمونی» به کمک آنها نیز میآید تا به «بت من» و «مرد عنکبوتی» شبیهتر شوند. کوچک شمردن داشتههای خودی و چشم به دیگران دوختن و تغییر «سبک زندگی» برای شباهت بیشتر به اسطورههای غیر وطنی اما از همان دوران کودکی ریشه میگیرد.
برای پیدا کردن، سرنخ رکورد داری ایران در مصرف لوازم آرایشی، حرکت جامعه به سمت و سوی مصرف گرایی و بالا گرفتن تب انواع و اقسام جراحیهای زیبایی و در یک عبارت، «تغییر سبک زندگی» مردم کشورمان باید سری به اسباب بازی فروشیها بزنیم؛ بیتردید رمز و راز بسیاری از تغییرات و آسیبهای اجتماعی را در آنجا خواهیم یافت. درست در همان بازیهای به ظاهر سادهی کودکانه.
دوران کودکی دورنمای تمام عمر
دنیای کودکان دنیایی کوچک و زیباست اما قواعد خاص خود را دارد. آنچه در این دنیا صدر نشین ذهن و باورهای کودک شود تا پایان عمر بر منظومهی فکریاش حکومت خواهد کرد و بسیار سخت تغییر میپذیرد. بیهوده نیست که تمامی روانشناسان به ۷ الی ۸ سال اول زندگی نگاه ویژهای دارند و تأکید میکنند: «این سالهای طلایی، تعیین کنندهی شخصیت فرد در تمام طول عمر است.»
شاه کلید دنیای کودکان اما بازی است. دنیای بازی از همان ماههای نخست تولد آغاز میشود و تا بزرگسالی ادامه مییابد. در دنیای بچهها مرزی میان واقعیت و بازی وجود ندارد. کودکان از مسیر بازی است که توانایی لمس واقعیتها را پیدا میکنند. اما میتوان از همین مسیر نیز برای وارونه کردن حقایق و شکلگیری مجازها در ذهن کودک بهره برد؛ چیزی که در انواع و اقسام بازیها و اسباب بازیهای وارداتی به روشنی قابل مشاهده است
به دیگر بیان به نظر میرسد بازار فرهنگ و سبک زندگی در کشورهای کمتر توسعه یافته از هر مسیر و برای تمامی گروههای سنی بر روی محصولات گسترده و کارشناسی شدهی غرب باز است تا آنان را برای رسیدن به هدف نهاییشان در تغییر «سبک زندگی» برای استیلا و بهرهکشی یاری دهند چراکه بازی و اسباب بازی، ویژگیهای بی بدیلی دارند که آنها را به ابزاری مهم در تغییر و تعیین افق نگاه افراد مبدل میسازند.
ویژگی و کارکرد بازیها
بررسیهای روانشناختی نشان میدهد، بازی در دنیای کودکان نقش بسیار مهمی دارد به گونهای که اغراق نکردهایم اگر بگوییم بخش مهمی از شخصیت کودک در جریان بازی با اسباب بازیهایش شکل میگیرد. در عین حال کارشناسان تأکید دارند؛ اسباب بازیهای سادهای که بتوانند خلاقیت کودک را تحریک کنند، تأثیر بیشتری در پرورش ذهنی وی ایفا مینمایند و در مقابل اسباب بازیهای پر زرق و برق با کارکرد مشخص و غیرقابل تغییر، سدی در برابر رشد خلاقیت و تخیل بچهها هستند. کارکردها و ویژگیهای اسباب بازیها را میتوان در موارد زیر دستهبندی و مورد مطالعه قرار داد.
۱٫ کسب و درونی سازی تجربه؛
بازی مؤثرترین و پرمعناترین راهی است که کودک به وسیلهی آن میتواند ضمن کسب تجربهی عملی، یاد بگیرد. در جریان بازی پرورش فکری، عاطفی، جسمی و اجتماعی کودک شکل میگیرد. کودک در هنگام بازی، واقعیتهای دنیای پیرامونش را میآزماید و تجربه کسب میکند و از این مسیر میتواند این تجربیات را درونی کند.
۲٫ واسطهی یادگیری؛
از راه بازی حتی میتوان، ضوابط و مقرراتی را به کودک آموخت و رفتارهای او را اصلاح کرد چرا که بازی قویترین واسطهی یادگیری است.
۳٫ انتقال مفاهیم، ارزشها و نقش پذیری؛
بازی و اسباب بازی بهترین وسیلهی انتقال مفاهیم و تعمیق آنها هستند. شاید در گذشتهها یک تکه چوب، کمی ماسه و یا عروسکی پارچهای که از خرده پارچههای باقی مانده از سرقیچی مادران خانه درست میشد، بازیچهی کودکان بود اما همان عروسکهای ساده و وسایل ابتدایی بازی هم در انتقال ارزشها، باورهای اجتماعی و نقش پذیری کودکان جامعه سنتی دیروز نقش آفرینی میکردند.
۴٫ الگوهایی غیر مستقیم.
اسباب بازیهایی مانند عروسکها و یا شخصیتهای اصلی کارتونها و بازیهای رایانهای به الگویی برای کودک تبدیل میشوند و کودک در دنیای ذهن و تخیل، خودش را به جای آن شخصیتها میبیند و میکوشد با آنها همانند سازی کند. این موضوع در رابطه با عروسکها و برای دختر بچهها بیشتر صادق است و آنها از عروسک خود به طور غیرمستقیم الگو میگیرند. دختر بچههای امروز اما قرار است مادران فردا باشند و ضمن تشکیل نیمی از جامعه، قرار است عهدهدار تربیت نسلهای آینده نیز باشند؛ پس با دست کاری ذهنی این قشر مهم و تأثیرگذار از نخستین گامهای کودکی میتوان، اهداف بلند مدتی را تأمین کرد.