هایپرکلابز : کِرلینگ ورزشی است که با هُل دادن سنگها روی صفحاتِ یخی انجام میشود. این سنگها به سمتِ هدفی متشکل از سه دایره متداخل لغزانده میشوند. کرلینگ در اواخر قرون وسطی در اسکاتلند به وجود آمد. اولین منابع مکتوب در مورد بازی با سنگ بر روی یخ مربوط به آثار صومعه ی پیزلی (Paisley Abbey)، در رنفروشایر در فوریه سال ۱۵۴۱ می باشد. کرلینگ بازی گروهی ورزشی و تفریحی است که بین دو گروه روی سطح بسیار مسطح و هموار یخ انجام میشود.
در این بازی گردهای سنگین از جنس سنگ خارا را، که «سنگ» خوانده میشود، به سوی نقطه هدف، که «خانه» خوانده میشود، رها میکنند. برای اثرگذاری در مسیر سنگ، دو تن از بازیکنان جلو و اطراف سنگی را که در حال حرکت است جارو میزنند. هر بازی ده دور انجام میشود. هر تیم چهار بازیکن دارد و میتواند ده سنگ رها کند. گروهی که در آخر بازی بیشترین امتیاز را داشته باشد برنده است. امتیاز بر اساس نزدیکی سنگها به نقطه هدف تعیین میشود.
کِرلینگ از بازیهای کهن اسکاتلند است و امروزه در بسیاری از کشورها رواج دارد. کرلینگ از بازیهای المپیک زمستانی نیز هست.
خاستگاه:
کرلینگ در قرون وسطی و در اسکاتلند ایجاد شد. اولین منبعی که به این مسابقه اشاره دارد در پرایسلی ابی، رنفرشایر و در فوریه ۱۵۴۱ ثبت شده است. دو نقاشی، «چشمانداز با تلهٔ پرنده» و «شکارچییان در برف» (هردو متعلق به ۱۵۶۵) اثرِ پیتر بروهل برزگ این ورزش را به تصویر کشیده اند. شواهد نشان میدهد که کرلینگ از ابدای قرن ۱۶ام بازی میشده. همچنین اولین زمینی که با هدف کرلینگ ساخته شده دارای ۱۰۰ متر عرض و ۲۵۰ متر طول بوده است.
کرلینگ در المپیک:
کرلینگ به صورت رسمی از المپیک ۱۹۹۸ وارد المپیک شد. در حال حاضر مسابقات در دو دسته شامل تیمهای مردان و زنان برگزار میشود. تیم ترکیبی نیز به عنوان یک گروه جدید در نظر گرفته شد ولی حضورش در المپیکِ ۲۰۱۰ رد شد.
در فوریهٔ ۲۰۰۲، کمیته بینالمللی المپیک تصمیم گرفت تا مسابقاتی که در خلالِ المپیک ۱۹۲۴ صورت گرفته را اولین حضور رسمیِ این مسابقات در المپیک قلمداد نماید. در آن المپیک تیم بریتانیای کبیر و ایرلند برنده دو طلا و نقره شدند و تیمهای سوئد و فرانسه برنز کسب کردند. از المپیک زمستانی ۱۹۹۸، تیم مردانِ کانادا در مسابقات مردان حکمفرمانی میکند. این تیم در المپیکهای ۲۰۰۶، ۲۰۱۰، ۲۰۱۴ طلا و در۱۹۹۸، ۲۰۰۲ مدال نقره کسب کرده است. تیم زنان کانادا نیز در ۱۹۹۸ و ۲۰۱۴ مدال طلا و نیز در ۲۰۱۰ نقره و در ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ نیز مدال برنز کسب کرده است.
تجهیزات:
صفحه یا زمین بازی:
هدف، که «خانه» نامیده میشود در انتهای دو صفحه نقش بسته است. این «خانه» شامل سه حلقه متداخل است که بر سطح زمین رنگامیزی شده است. این رنکامیزی زیر سطح یخ و با رنگهای جداگانه و مشخص است. این حلقهها که براساس قطرشان شناخته میشوند شامل حلقهایی ۴-فوتی، ۸ فوتی و ۱۲ فوتی است. حلقهها به داور مسابقه کمک میکند تا سنگهایی که به مرکز نزدیکتر هستند را راحتتر شناسایی نمایند. این حلقهها دارای امتیاز نیستند، تنها سنگی (یا سنگهایی) به عنوان امتیاز محسوب میشوند که به مرکز نزدیکتر باشند.
جای پا یا Hack مکانی در ۱۲فوتی پشت هر دکمه (Button) است. «هک» به پرتابکننده این امکان را فراهم میکند تا روی یخ بتواند به چیزی اتکا کند و خود را رو به جلو پرتاب نماید تا سنگ را به هدف برساند.
تمام خانهها در «خط مرکزی» مشترک هستند و مرکز انهاست. این خط در تمام صفحه کشیده شده دو خط ۳۷ فوتی به موازات خانهها رسم شده است. پرتابگر از مکان هم تا این خطوط میتواند دستهٔ «سنگ» را در اختیار داشته باشد و به آن سرعت و جهت دهد. پس از این «سنگ» نباید لمس گردد. خطوط «Tee» در تقاطه با خط مرکز، خانه را به چهار بخش تقسیم کردهاند. مرکز هر خانه، در تقاطع خطوط و مرکز دایرهها، «دکمه» قرار دارد.
سنگ کرلینگ:
سنگ کرلینگ (که گاهی در آمریکای شمالی به آن «صخره» (Rock) میگویند) سنگی درست شده از گرانیت است. مشخصات این سنگ توسط فدراسیون جهانی کرلینگ اعلام شده است: وزنش بینِ ۳۸ و ۴۴ پوند (خطای عبارت: عملگر < دور از انتظار و ۲۰ کیلوگرم) با حداکثر محیطی برابر با ۳۶ اینچ (۹۱۰ mm) و حداقل ارتفاعِ ۴٫۵ اینچ تنها بخشی از سنگ که با یخ در تماس است، «سطح رونده» (به انگلیسی: running surface) نامیده میوشد. این سطح لایهایی تازک، تخت، حلقوی به پهنایِ ۰٫۲۵ تا ۰٫۵۰ اینچ (۶٫۳ تا۱۳ mm) و قطرِ ۵ اینچ (۱۳۰ mm) است. گرانیتِ این سنگ از دو منبع تهیه میشود: یکی ایلسا کریگ، جزیرهایی در اسکاتلند و دیگر ترفور در ولز است.
جاروی کرلینگ:
«جاروی کرلینگ» (به انگلیسی: Curling broom) ابزاری است که برای پاک کردن مسیرِ سنگ استفاده میشود. از این جارو برای ایجاد تعادل نیز استفاده میشود. پیش از دههٔ ۵۰ میلادی، بیشترِ جارویهای کرلینگ از ساقهٔ ذرت ساخته میشد و شبیه به جاروهای خانگی بود. در ۱۹۵۸ «فرن مارچسولت» از مونترال، نی ذرتِ مرکز جارو را سروته کرد. که از آن به «بلکجک» (به انگلیسی: Blackjack) یاد میشود.
تهیه و تنظیم: محمد تقی جاودانی
منبع:سایت رسمی المپیک